Zorgveld zelf aan zet
Elektronische uitwisseling van gegevens vindt niet of nog maar beperkt plaats in de zorg. Met als gevolg: zorgprofessionals zijn te veel met administratieve taken bezig en minder met hun patiënten. Een nieuwe wet kan daar verandering brengen.
Begin volgend jaar gaat het voorstel voor de Wet Elektronische Gegevensuitwisseling in de Zorg ter goedkeuring naar de Eerste en Tweede Kamer. Met deze wet wordt het voor zorgverleners en zorgaanbieders verplicht om medische gegevens elektronisch uit te wisselen. Nu vindt er nog gegevensuitwisseling plaats op “ouderwetse manieren”. MRI-scans worden op dvd gezet die dan per koerier of taxi naar een andere zorgaanbieder worden gebracht. Ook via de post of per fax worden gegevens uitgewisseld. Overtypen van gegevens is dan het gevolg. Soms ontbreekt de gegevensuitwisseling volledig. Jaarlijks zijn er 1,3 miljoen ambulanceritten waarbij zeer beperkt gegevens uitgewisseld worden tussen de ambulance en de spoedeisende hulp.
Maar ook als er wel elektronisch gegevens worden uitgewisseld, blijken ze niet altijd compatibel. Artsen in ziekenhuizen kunnen bijvoorbeeld niet bij medische gegevens van patiënten omdat de elektronische patiëntendossiers van ziekenhuizen, huisartsen en soms zelfs verschillende afdelingen binnen hetzelfde ziekenhuis niet met elkaar communiceren, zo blijkt uit onderzoek van de Federatie Medisch Specialisten (FMS). Vier op de vijf artsen zeggen dat daardoor de patiëntveiligheid in gevaar komt, met name in acute situaties.
Administratieve rompslomp
‘Omdat de gegevensuitwisseling niet optimaal is, besteden zorgprofessionals te veel tijd aan administratieve rompslomp in plaats van aan de zorg zelf,’ stelt Olaf Wilders, programmadirecteur Elektronische Gegevensuitwisseling in de Zorg van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). ‘Ook ontstaan fouten omdat gegevens verkeerd zijn overgenomen, of niet kloppen of ontbreken. Dat leidt tot extra kosten. Uit onderzoek van de Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie (KNMP) blijkt dat door verkeerd medicijngebruik er jaarlijks 40.000 mensen in een ziekenhuis belanden. Dat zijn ziekenhuisopnamen die we kunnen voorkomen. Door verkeerde uitwisseling van gegevens, is dan bijvoorbeeld niet helemaal duidelijk wat het ziektebeeld is.’
Regie op de zorg
Dat moet dus anders. Het was de zorgsector zelf die, via de Tweede Kamer, de alarmbel luidde en de minister vroeg om regie te nemen op de gegevensuitwisseling. Daarom is VWS vorig jaar mei het programma Elektronische Gegevensuitwisseling in de Zorg gestart, om het wetsvoorstel voor te bereiden dat de elektronische uitwisseling gaat verplichten. De focus ligt daarbij op de “taal en techniek”, vertelt Remco Spek, programmanager Elektronische Gegevensuitwisseling in de Zorg van VWS. ‘In de ziekenhuizen zelf is de elektronische gegevensuitwisseling vaak goed geregeld, maar tussen de verschillende zorgaanbieders zit vaktaal goede uitwisseling vaak in de weg. Daardoor kan bijvoorbeeld medicatiedosering onvoldoende duidelijk overkomen.’
Ook is de techniek belangrijk. Spek: ‘Nog niet alle systemen communiceren goed met elkaar. Een verwijsbrief van een specialist dat in het ene systeem één kantje is, komt in een ander systeem in 28 pagina’s uit de printer rollen. Dat is onoverzichtelijk, dus dit gaat de zorgverlener opnieuw uitvragen bij de patiënt. Die is natuurlijk een leek, dus de kans dat er iets wordt gemist is aanwezig. Ook heeft de patiënt het gevoel voor de zoveelste keer zijn verhaal te moeten doen.’
Lees het hele artikel in de special iSamenleving van magazine Publiek Denken.
