Voor innovatie is een goed ecosysteem nodig. Want om iets voor elkaar te krijgen, is meer nodig dan een goed en werkend idee, zegt Anouk te Nijenhuis, innovatiecoördinator bij het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP). ‘Zonder innovatie en delen van nieuwe kennis krijgen we het niet voor elkaar om al ons werk op tijd en betaalbaar in het landschap te passen.’
In 2014 ging het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP) van start. Sindsdien werken de waterschappen, Rijkswaterstaat en andere alliantiepartners eraan om in 2050 de dijken in Nederland weer helemaal op orde te hebben. Het is de grootste waterveiligheidsoperatie sinds de Deltawerken. Anouk te Nijenhuis: ‘Om die goed uit te voeren heeft het HWBP in 2019 een kennis- en innovatieagenda opgesteld, op basis van innovatieprojecten van de voorgaande jaren. Elk jaar is er vanuit het HWBP 10 miljoen euro subsidie beschikbaar voor innovatieprojecten. Tot nu zijn daarmee al ruim twintig projecten gestart.’
Alle voorwaarden geregeld
Volgens Te Nijenhuis is voor innovatie een “ecosysteem” nodig. ‘Hoe ziet dat eruit? Te Nijenhuis: ‘Onderdeel is dat kennisprojecten en innovaties altijd gekoppeld zijn aan een dijkversterking van een waterschap. Het waterschap is daarmee de dragende partij voor de kennisontwikkeling. Onze aanpak richt zich op wat nodig is om van een goed en werkend idee naar de grootschalige toepassing in de praktijk te komen.’ Het HWBP draait zo goed omdat alle voorwaarden zijn geregeld.
Te Nijenhuis: ‘Er is de duidelijke noodzaak om te innoveren, we hebben geld en er is bestuurlijke ambitie uitgesproken via de kennis- en innovatieagenda. Ook hebben we met alle alliantiepartners een vangnet voor risico’s met elkaar afgesproken. Mocht er iets fout gaan of toch niet goed blijken te werken, dan kan dat met subsidie van het HWBP worden opgelost. Innovatie kan immers anders uitpakken dan je denkt. Als er een tegenvaller is, worden die kosten dus ook vergoed. Omdat waterschappen en Rijkswaterstaat de innovatieprojecten trekken, zijn eigenaarschap en praktische toepassing verzekerd. Tot slot is er ook volop ingezet op het delen van kennis tussen projecten.’
Zanderosie
Op dit moment subsidieert het HWBP grote proeven die wetterskip Fryslân en waterschap Hollandse Delta uitvoeren op het gebied van piping of zanderosie. Te Nijenhuis: ‘Door meer nauwkeurige berekeningen concluderen sommige waterschappen dat een deel van de dijken niet of minder hoeft te worden versterkt.’
Een andere innovatie is de aanleg van een Brede Groene Dijk langs de Dollard. Met grote proeven in de Deltagoot bepaalt waterschap Hunze en Aa’s of lokaal gewonnen klei sterk genoeg is. Dan is geen klei uit bijvoorbeeld België meer nodig.’
De innovatiecoördinator is trots op de samenwerking die de alliantie heeft met universiteiten, onderzoeksinstellingen en bedrijven. ‘We plukken de vruchten van het goede ecosysteem dat bestaat in Nederland. Deze partijen ontwikkelen zelf heel veel, en daar kunnen wij weer op aansluiten. Als uitvoerend programma kunnen wij tot bloei brengen wat zij zaaien. Je ziet bijvoorbeeld dat nieuwe rekenmethodes over piping en stabiliteit nu al in meerdere projecten leiden tot minder dijkversterking. Zo houden we de veiligheid betaalbaar.’
