‘Nederlandse overheid loopt achter’
Open source werken zou de norm moeten zijn bij de overheid. Het rijk is daarvoor al een paar jaar bezig met beleid, maar echt lekker komt het nog niet van de grond. Waarom gaat dat zo moeizaam? Volgens Sander van der Waal, onderzoeksdirecteur bij Waag is er vooral een cultuuromslag nodig.
Open source houdt voor overheden in dat ze zoveel mogelijk de broncode van software die met publieke middelen wordt ontwikkeld publiekelijk delen . Dit kan volgens het kabinet leiden tot een groter vertrouwen van inwoners in de digitale diensten van de overheid. Daarnaast zal de overheid zelf aantrekkelijker worden als werkgever, zodat ze meer digitale talenten kan aantrekken, en ontstaat er meer overheidsbrede samenwerking en innovatie. Daarnaast zullen overheden door meer open te werken minder afhankelijk worden van leveranciers.
Twee jaar geleden presenteerde het ministerie van BZK daarover dan ook het kabinetsstandpunt ‘Open, tenzij’. Open source werken betekent dat, naast het publiceren van broncode, er samenwerkingsmodellen worden opgezet zodat partijen van buiten de overheid mee kunnen werken aan de software-projecten. Hierbij wordt het proces van het ontwikkelen van de software ook transparant en zijn er mogelijkheden voor andere partijen om mee te denken, ontwerpen en ontwikkelen aan de software. Open source is op deze manier niet marktverstorend, maar zelf een markt waar allerlei, deels commerciële, partijen met elkaar samenwerken op initiatieven. Het succes van de projecten van de Apache Software Foundation laat zien dat zelfs bedrijven op elkaars concurrent zijn succesvol kunnen samenwerken op open source-basis.
‘We moeten er nu echt werk van maken’
Ondanks dat er allerlei stappen zijn gezet, is open source werken nog lang niet de norm binnen de overheid. Daarom heeft Berenschot dit najaar een adviesrapport gemaakt in opdracht voor BZK waarin het bureau een afwegingskader en een invoeringsstrategie meegeeft. Het afwegingskader kan overheidsbreed worden ingezet en biedt houvast. Belangrijkste hierin is dat ‘Open, tenzij’ juridisch wordt onderbouwd vanuit de Wet open overheid. Broncode van de overheid is immers overheidsinformatie. Ook geeft het rapport aanbevelingen hoe het opensourcewerken kan worden ingevoerd. Verschillende maatschappelijke organisaties hebben zich over het rapport gebogen, waaronder Waag, Code for NL en PublicSpaces. “Een van de conclusies van Berenschot is dat we er nu echt werk van moeten maken. Daar staan we natuurlijk achter,” stelt Sander van der Waal, onderzoeksdirecteur bij Waag.
Lees het hele artikel in pdf in iBestuur.
