‘De installatiesector vormt de ruggengraat van de energietransitie’

Waar de gebouwde omgeving nu nog verantwoordelijk is voor zo’n 40 procent van de CO2-uitstoot is dat als het aan de UNETO-VNI ligt over 13 jaar 0 procent. De ondernemersorganisatie voor de installatiebranche, sinds kort lid van de NVDE, is ambitieuzer dan het kabinet in haar duurzame plannen. De nieuwe voorzitter Doekle Terpstra gaat voorop in die ambities. ‘Er ligt een wenkend perspectief.’

Onlangs presenteerde UNETO-VNI haar duurzaamheidsambities tijdens de SER-conferentie ‘Energieakkoord in versnelling’. Boodschap daarin: installateurs zijn als energieregisseur steeds vaker bepalend bij het verduurzamen van woningen en utiliteitsgebouwen.

De brancheorganisatie wil in 2030 de gebouwde omgeving in ons land CO2-neutraal hebben, onder meer door op grote schaal duurzame energie op te wekken en energiemanagementsystemen toe te passen.

UNETO-VNI is behoorlijk ambitieus dus. Kun je daarover wat meer vertellen?

Terpstra: “De installatiesector gaat de ruggengraat vormen van de energietransitie. Technische installatie wordt steeds meer bepalend voor de gebouwde omgeving. Kijk maar wat er de afgelopen jaren allemaal plaatsgevonden heeft in de gebouwde omgeving. Zowel in nieuwbouw, utiliteit als bestaande bouw is het percentage technische installaties in de totale bouwsom enorm gegroeid van 25% naar 35%. We verwachten dat dit alleen maar gaat toenemen. Dat is vrij revolutionair. Dat hadden we tien jaar geleden nog niet kunnen bedenken. Bij nieuwe woningen gaan we nu eerst kijken hoe we de energievoorziening gaan realiseren en welke technische installaties er nodig zijn en daarna pas welk omhulsel er omheen past. Kijk bijvoorbeeld naar de verbouwing van de Tweede Kamer. Die kost honderden miljoenen euro’s. Die gaan niet naar verbouwing van daken, nee naar technische installaties. Die vormen de sleutel tot dit veranderingsproces. We willen het voortouw nemen in de versnelling van de energietransitie. Veel van onze leden zijn daar overigens al dagelijks mee bezig! De versnelling van de energietransitie is een mooie uitdaging, er ligt een wenkend perspectief. We laten het niet alleen bij woorden, maar komen ook in actie. De grote technische dienstverleners aangesloten bij UNETO-VNI hebben tijdens de SER-conferentie het Manifest Energietransitie aangeboden aan Ed Nijpels, voorzitter van de Borgingscommissie.”

Doekle Terpstra, voorzitter UNETO-VNI.

Jullie gaan in de ambities verder dan het kabinet?

“Jazeker, ik hoop dat het nieuwe kabinet niet alleen energietransitie centraal stelt maar ook meteen daarbij het meest ambitieuze land ter wereld wil zijn. Je zet een stip aan de horizon en dan werk je daar naar toe. Ik geloof erin dat de weg ernaartoe belangrijker is dan het bereiken van de stip. Je kunt afpellen wat het betekent het voor beroepen, onderwijs, fiscaliteit, hypotheekrenteaftrek. Als er werkelijk verschil te maken is, moet je ook aandurven ambitieus te zijn. Ik ben heel erg blij dat de ambities van UNETO-VNI zo hoog zijn. Zo kunnen we een boost in ontwikkelingen veroorzaken.”

Wat is er allemaal nodig om jullie doel te bereiken?

“Wat mij betreft staat samenwerking met de keten hierbij vooraan. Samenwerken is het nieuwe concurreren. Als we niet de kunst verstaan om over het weiland te kijken, gaan we het verliezen. Kijk maar naar de NVDE, daar heb je de hele keten bij elkaar te pakken. Van netbeheerders, energiebedrijven tot lokale coöperaties. Het is dan ook een vanzelfsprekende keuze geweest om ons aan te sluiten bij de NVDE en zo deel uit te gaan maken van die keten. We moeten met zijn allen samen gaan nadenken over de energietransitie, ook inclusief consument.”

Jullie schetsen in jullie plannen een heel nieuw type installateur, de energieregisseur. Wat houdt dat precies in?

“Het beeld van de ouderwetse installateur verdwijnt inderdaad. De installateur moet veel eerder in het bouwproces worden betrokken. Ik ben daarom ook onder meer in gesprek met de Nederlandse Vereniging van Architecten. Als je nu een nieuw huis of utiliteitsgebouw ontwerpt, kijken we vooral naar de buitenkant. Dat paradigma verandert nu. De technische installaties zijn veel belangrijker geworden. In plaats dat je met drie partijen te maken hebt, is de energieregisseur nu de spil tussen die partijen. Hij adviseert klanten over de mogelijkheden om energie te besparen, brengt energiemanagementsystemen aan én zorgt ervoor dat de installaties ook op de langere termijn optimaal blijven presteren. Bij het begin van het bouwproces adviseert hij bijvoorbeeld de architect. Die ketenbenadering hebben we veel meer nodig. Het speelveld is fundamenteel veranderd. De eindgebruiker wil een duurzaamheidsconcept. De installateur snapt als geen ander dat een goed advies verder gaat dan alleen een hoge rendementsketel installeren.”

Werken jullie zelf als organisatie ook aan die verandering, bijvoorbeeld richting politiek?

“Ja, ik vind dat we als UNETO-VNI ook een rol moeten vervullen in de lobby. We vinden dat de overheid de energietransitie kan versnellen met een aantal gerichte maatregelen. Denk aan belastingvoordeel bij vergroening, verplichte toepassing van energiemanagementsystemen via de Wet milieubeheer, het duidelijk laten zien van de belangrijkste voordelen te laten zien van energiebesparing en continuering van de salderingsregeling, en daarover alle twijfels wegnemen. Verder vind ik dat woningcorporaties meer ruimte nodig hebben om te kunnen verduurzamen door bijvoorbeeld een korting op de verhuurdersheffing. En overheden hebben een belangrijke rol als launching customers. Er zijn mogelijkheden zat, het vraagt alleen nu om een duidelijk verhaal van samenhang.”

Hebben we wel genoeg technisch opgeleide mensen om de ambities van de UNETO-VNI te halen? Als aanjager van het Techniekpact luidde je onlangs de noodklok over de achterstanden in het techniekonderwijs.

“De werkgelegenheid in de installatiebranche gaat de komende jaren inderdaad fors groeien als gevolg van de omslag naar een duurzame energievoorziening. Een van de grote uitdagingen is dan ook het groeiend tekort aan menselijk kapitaal. Je ziet nu al tekorten in de installatiesector ontstaan. We hebben veel bereikt in het technische onderwijs maar er is nog ontzettend veel inspanning nodig. Natuurlijk komen er vanuit de fossiele sector veel mensen over, maar in toenemende mate gaan er nieuwe beroepen ontstaan vanuit die behoefte aan duurzaamheidsconcepten. UNETO-VNI maakt daarom meer werk van het versterken van green skills bij technische vakmensen in de sector.”

Hoe kunnen we jongeren verleiden om meer te kiezen voor technische beroepen?

“Dat is al aan het veranderen. Nu is technisch onderwijs te veel gericht op banen van gisteren, het moet meer gericht zijn op de werkgelegenheid van morgen. We moeten dus cultureel heel anders kijken naar techniek. Ik denk dat ouders van leerlingen op het VMBO steeds meer beseffen dat de toekomst ligt bij technische opleidingen. Er moet veel veranderen in onze mindset, we hebben daarin nog wel een wedstrijd te roeien. Ik wil dan ook graag ouders adviseren om toch technische opleidingen aan te raden aan hun kinderen. Daar heb je echt een baangarantie mee. De energietransitie gaat een enorm appèl doen op technici.”

Bekijk de presentatie van UNETO-VNI op het SER-congres: ‘De installateur als energieregisseur’ en het Manifest Energietransitie.

Dit artikel is oorspronkelijk gepubliceerd op de website en in de nieuwsbrieven van de NVDE.