De wereld verbeteren kan ook zonder zicht
Hoewel ze nog maar 5 procent zicht heeft, is Tjarda Struik al vier jaar gemeenteraadslid in Zeist. Haar instelling is dat ze haar leven niet laat bepalen door haar beperking. Daarmee wil ze ook anderen inspireren. “Ik wil de wereld laten zien dat je je niet hoeft te laten beperken door tegenslag in het leven.” Het is haar droom de eerste bijna blinde vrouwelijke burgemeester van Nederland te worden.
Je bent niet je beperking. Dat is het motto van Tjarda in alles wat ze doet. Naast lokale politica, is ze ook adviseur en spreker en voorvechtster van inclusie. Zo is ze een van de leden van het Aanjaagteam van BZK, dat aandacht vraagt voor mensen met een beperking in de politiek.
Maar die instelling heeft ze niet altijd gehad. “Vroeger dacht ik er anders over, en voelde ik me echt meer beperkt door mijn slechte zicht”, vertelt Tjarda. “Op een gegeven moment besefte ik: ja, ik ben anders, ik heb een visuele beperking en ik loop ook nog eens rond met een stok. Dat dit niet fijn is, en ik daardoor beperkt ben, dat weten we nu wel. Ik wilde er wat van maken.” Dat andere mensen haar vertelden dat ze te veel wilde of bepaalde dingen nu eenmaal niet kon doen, spoorde haar alleen nog maar meer aan om harder te werken en verder te komen “Niemand anders dan ikzelf gaat voor mij bepalen wat ik wel of niet kan. Ja, ik word blind, maar ik bén niet mijn beperking en laat mijn beperking niet mijn leven bepalen. Mijn hersens werken prima, dat staat los van mijn ogen.”
Wereld verbeteren
Haar ambitie viel op, en ze kreeg steeds vaker de opmerking of de politiek niet wat zou zijn voor haar. In haar zoektocht naar de juiste partij kwam ze uit bij de VVD. “Ik had niet meteen voor ogen om raadslid te worden, maar het interesseerde me steeds meer en gaandeweg heb ik mij kandidaat gesteld. Ik had op dat moment nog niet de ambitie om de wereld te verbeteren. Toch merkte ik al snel dat me inzetten voor meer verschillen in een vertegenwoordigend orgaan als de gemeenteraad me het meest motiveerde in het werk. Op een plek waar besloten wordt over je stad, dorp of land, moeten verschillen zijn onder de volksvertegenwoordigers. Ik denk dat ik door te zijn wie ik ben in de Zeister gemeenteraad, -een relatief jonge vrouw, ambitieus, met kinderen én met een beperking-, andere mensen met een beperking kan inspireren.”
Sinds de laatste verkiezingen is er dan ook echt wat veranderd in Zeist, stelt ze. “Er zijn meer vrouwen in de gemeenteraad en ik ben niet meer het enige raadslid met een visuele beperking.”
Drempels voor de visuele beperking
Hoe moeilijk is het om je werk als raadslid te doen met een visuele beperking? Het meest voor de hand liggende is natuurlijk het leeswerk. Dat is echter maar het topje van de ijsberg, stelt ze. “Waar ik last van had is dat ik niet altijd makkelijk van A naar B kon komen met het openbaar vervoer. Ik woon in een dorpje, waar na zes uur ‘s avonds geen bus meer rijdt. Ik kon dus lastig naar de raadsvergaderingen komen. Daar heb ik inmiddels een oplossing voor gevonden. Een ander struikelblok waar ik tegenaanloop zijn presentaties die niet toegankelijk zijn, dus waar de plaatjes niet in worden uitgelegd. Ook vindt er in een raadszaal veel non-verbale communicatie plaats, die ik dus niet zie. Gelukkig kun je ook veel non-verbale communicatie terug horen in stemgeluid. Daar ben ik dan ook gevoeliger voor geworden. Wanneer er non-verbaal wordt geseind in de raad kan dat door iedereen vanuit zijn eigen kader en wereldbeeld anders worden geïnterpreteerd. Doordat ik het niet zie, benoem ik het. Dan vraag ik door. Zo maak je het ook voor anderen weer transparant.”
Eerste bijna-blinde burgemeester van Nederland
Tjarda is na vier jaar alleen nog maar ambitieuzer geworden in haar werk. Ze hoopt dat over pakweg tien jaar een beperking niet meer belemmerend hoeft te werken in de politiek. “Daarmee zijn we al aardig op de goede weg met de pilots van Politieke Ambtsdragers met een beperking, zoals het budget waarmee je persoonlijke ondersteuners kunt inhuren. Ook hebben we het er steeds meer over. Ik ben blij dat er echt mensen komen die dan tegen dingen aanlopen. Zij zijn de koplopers. Ik heb geen illusie dat er heel veel mensen met een beperking de politiek ingaan, maar het zou mooi zijn als het wat meer overeenkomt met de verhouding in de samenleving. Nu heeft 0,5 procent van de politici structureel een beperking, terwijl dat percentage in de maatschappij veel hoger ligt, namelijk rond de 12 procent. Persoonlijk heb ik verder nog de droom om de eerste bijna blinde vrouwelijke burgemeester te worden. Ik ben daar nu al mee bezig. Ik zit in een oriëntatieklas bij het ministerie van BZK.”
Met haar werk, onder meer in het aanjaagteam, wil ze andere mensen aansporen om ook de politiek in te gaan. Ze heeft een aantal tips voor hen. “Als je lokaal de politiek in wilt, ga dan in gesprek met partijen en kijk waar je je fijn voelt. Verzamel alle tools en voorzieningen die er zijn voor mensen met een beperking. Daarna kan je in gesprek met mensen met een beperking die al actief zijn in de politiek. Hoe doen zij het? Ik ben in de valkuil gestapt dat ik het perfecte raadslid wilde zijn. Ik wilde alles overal van weten. Na vier jaar heb ik geleerd dat er zoveel mensen en zoveel verschillen zijn. Het gaat erom hoe je het zelf invult. Er is geen one size fits all.”
Dit interview is oorspronkelijk gepubliceerd op de website Politieke Ambtsdragers.
