Programmamanagers kijken terug: ‘Democratie is nooit af’

Na drie jaar eindigt het overheidsbrede programma Democratie in Actie. Tijd om eens terug te kijken met de twee programmamanagers.

Programmamanagers Frank Speel (VNG) en Claartje Brons (Ministerie van BZK) kijken tevreden terug op al die verzamelde praktische kennis, instrumenten ervaringen die de afgelopen jaren zijn gedeeld voor de lokale democratie. Er is zoveel geleerd! Ook van elkaar hebben beide programmamanagers geleerd.

Hoe was de samenwerking met elkaar de afgelopen drie jaar?

Brons: “De samenwerking was een feestje. We hebben elkaar altijd snel en goed kunnen vinden, in alle vertrouwen en openheid kunnen zeggen en bespreken wat er zoal speelde. Ook als we ergens verschillend naar kijken. Bijvoorbeeld over hoe we de beweging die we gecreëerd hebben verder brengen na 2022, en wat onze rol daarin is en zou kunnen zijn in de toekomst.”

Speel: “De samenwerking was uitstekend. We vulden elkaar goed aan als professional en als persoon. We schakelden snel en bundelden de krachten én netwerken. We maakten geregeld een wandeling in Coronatijd om elkaar echt te spreken. Kortom geen “snijverlies” en veel enthousiasme richting het programmateam.”

Brons: “Ja, we namen met elkaar geregeld de tijd voor reflectie, waarbij we onze ideeën over het programma en hoe dat te leiden konden spiegelen. Daar bewaar ik goede herinneringen aan. Even met elkaar als een helikopter boven het programma hangen. En de vraag beantwoorden: Hoe zorgen we dat we de goede informatie blijven houden om (bij) te sturen? Doen we nog de goede dingen, doen we de dingen goed, en hoe kunnen we de onderlinge samenwerking in het team verbeteren? Ondanks corona loopt het ook nu bij de eindsprint als een zonnetje. Mensen zijn goed op elkaar ingespeeld, er is enorme teamspirit, en intrinsieke motivatie om te werken aan een sterke lokale democratie.”

Wat hebben jullie van elkaar geleerd?

Brons: “Zo veel! Ik heb van Frank bijvoorbeeld geleerd hoe het werkt bij de VNG, maar ook hoe het werkt in het krachtenveld van gemeenten. Hij heeft een enorm netwerk bij gemeenten, hij kent iedereen. Door Frank en de VNG hebben we de relaties naar gemeenten goed kunnen leggen en versterken, en zitten we in de haarvaten van de democratie.”

Speel: “Ik leerde vooral van haar focus op het benoemen en borgen van leereffecten in het programma. Claartje is rustig, beschouwend en straalt uit “alles komt op zijn tijd”. Een mooie eigenschap zeker gelet op de brede focus van het programma voor gemeenten, provincies en waterschappen.”

Brons: “Frank kan goed luisteren. Hij neemt altijd de tijd en moeite om te begrijpen voordat hij reageert. Ik heb hem leren kennen als iemand die uitgaat van vertrouwen. Dat maakt het prettig samenwerken, hij is een verbinder pur sang.”

Kun je iets over elkaar zeggen wat anderen zouden moeten weten?

Brons: “Frank is altijd in voor een goed gesprek over de lokale democratie. Hij is zelf wethouder geweest, en ook coach. Hij is zeer betrokken bij het thema van de lokale democratie. In DIA on Tour waar we in gesprek gingen met gemeenten was hij in zijn element. Mocht je een vraag hebben over lokale democratie, dan is hij ook na 10 december een goede sparringpartner bij wie je altijd aan kunt kloppen.”

Speel: “Door haar wetenschappelijke achtergrond is Claartje een meester in het in perspectief zien van verschillende facetten van een casus. Haar kracht zit in de focus en vasthoudendheid op het brede terrein van de versterking van de positie van decentrale politieke ambtsdragers (raads- en statenleden) in het algemeen en de diversiteit van deze groep in het bijzonder.”

Hoe belangrijk was het dat Democratie in Actie een samenwerking was van VNG en BZK?

Speel: “Door deze intense samenwerking in combinatie met de beroeps- en belangenverenigingen hebben we veel meters kunnen maken. In vertrouwen konden we, zeker in Coronatijd, snel meters maken. Dit was een samenwerkingsprogramma, waarin we de kracht in elkaar hebben bovengehaald, gezamenlijk én met prachtige concrete resultaten. Kijk maar op onze website.”

Brons: “Het was zeker belangrijk. Door die samenwerking hebben we een breed bereik, en is ook een koppeling gelegd met de opgaven en thema’s waar we met BZK hard mee aan de slag zijn. Zoals: Het versterken van het decentraal bestuur en de positie van volksvertegenwoordigers. Het werken aan een democratische energietransitie. Of het bouwen aan vertrouwen in Groningen. We konden door de samenwerking ook goed als ‘transformatorhuisje’ functioneren. De samenwerking heeft ons kennis uit de praktijk en uitvoering opgeleverd, doordat we continu in gesprek waren met al die sleutelfiguren in gemeenten. Dat helpt om te weten wat er speelt, en om beleid te toetsen en verbeteren. Relevante signalen konden we doorgeleiden naar collega’s binnen BZK en de Rijksoverheid.”

Waar zijn jullie het meest trots op wat jullie hebben bereikt?

Speel: “Dat we met een gevarieerd en diverse team continu bereikbaar en zichtbaar waren voor de mensen in de praktijk. Dat we snel konden schakelen in Coronatijd en dat we als team energiek aan de slag konden blijven. Dat we dit konden afsluiten met gesprekken in het land, fysiek en digitaal, in de DiA on Tour-campagne was de kers op de taart.”

Brons: “Het meest trots ben ik dat het ons gelukt is om overal in het land sleutelfiguren in de lokale democratie- volksvertegenwoordigers, bestuurders, ambtenaren- relevante en praktische instrumenten en ideeën aan te reiken waarmee ze zelf de komende jaren aan de slag kunnen. Om verder te bouwen aan vertrouwen, ‘in tune’ en in gesprek met burgers op al die grote kwesties die ons allemaal aangaan.”

“Of het nou om de energietransitie gaat of om de impact van Corona, of de woonopgave. Alle bouwstenen voor de lokale democratie die we hebben gemaakt blijven beschikbaar via alle partners van Democratie in Actie en via www.lokale-democratie.nl. Daarnaast is er een sterk netwerk opgebouwd en beweging ontstaan, die de komende jaren nog verder kunnen groeien. Democratie is immers nooit af.”

Lees het oorspronkelijke artikel op Democratie in Actie.