‘Facilitaire dienstverlening draagt bij aan herstel en welzijn patiënten’

Van muziek aan het bed, gezonde voeding tot een fijne omgeving. Facilitaire dienstverlening speelt een enorme belangrijke rol bij het herstel en welzijn van patiënten in het ziekenhuis. Het maakt dus gewoon onderdeel uit van het primaire proces, stelt Jos Nijhof, directeur facilitair bedrijf van het Martini Ziekenhuis Groningen. Daar mag wel wat meer aandacht voor komen.

Natuurlijk hoort ‘facilitair’ niet tot de primaire zorg in een ziekenhuis, stelt Nijhof, één van de sprekers op Zorg & facility. “Uiteindelijk blijft de patiënt hier komen voor zijn medische onderzoek en behandeling. Er bestaat geen ziekenhuis meer als je de medische zorg eruit haalt. Toch ben ik ervan overtuigd dat  facilitaire dienstverlening in de patiëntreis een hele belangrijke bijdrage levert aan het welzijn en herstel van de patiënt. Soms is dat moeilijk te meten of ontbreekt nog onderzoek naar de impact van deze facilitaire zorgverlening. Gelukkig laten verschillende onderzoeken zien dat facilitaire zorg daadwerkelijk die bijdrage levert.

Patiëntreis

Wetenschappelijk is ook bewezen dat de omgeving waarin de patiënt verblijft van invloed is op zijn of haar welzijn. Bepaalde geuren en kleuren kunnen bijvoorbeeld stress reduceren. Net als welke kunst je ophangt in de gangen van het ziekenhuis of de patiëntenkamer.

Momenteel laat het Martini Ziekenhuis een onderzoek doen door de Hanze Hogeschool naar wat patiënten allemaal belangrijk vinden op hun patiëntreis. Nijhof: “Vanaf het moment dat iemand een afspraakbrief krijgt tot de afspraak  in het ziekenhuis. Welke aspecten vindt de patiënt prettig, welke niet, wat mist hij? Dan kijken wij hoe we het kunnen verbeteren en of de verwachtingen beter kunnen managen.”

“Het gaat bijvoorbeeld over hoe je je weg vindt in het ziekenhuis. Hoe vind je de sfeer en de uitstraling van het gebouw? Is het prettig om te wachten? Hoe zijn de horecagelegenheden? Ook de hygiëne speelt mee, net als de bejegening. Hoe gastvrij word je ontvangen door de receptionist?”

Niet te klinisch

Het huidige Martini Ziekenhuis is zeventien jaar geleden gebouwd met de bedoeling niet te klinisch te zijn. Er zijn veel kleuren verwerkt in de vloeren en wanden, maar ook in het meubilair. “Inmiddels weten we dat kleuren een eigen functie hebben”, legt Nijhof uit. “Daar borduurden we ook weer op voort met de recente verbouwing van onze IC, waar we hebben gekozen voor de kleur groen. Uit wetenschappelijk onderzoek weten we dat groen een bepaalde rust uitstraalt voor patiënten. Ook daglicht speelt een rol. Als je dat toelaat ontstaat er een beter natuurlijk dag en nacht patroon voor patiënten.”

Duurzaamheid

Ook duurzaamheid is steeds belangrijker. En daar heeft facilitair enorm veel impact en invloed op, stelt Nijhof. Of het nu gaat om klimaat of om beter gebruik van grondstoffen en middelen. Van energieverbruik, logistiek, mobiliteit tot eten en drinken, afvalinzameling, reductie en circulair denken. “Hoe zorgen we ervoor dat volgende generaties in een gezonde leefomgeving kunnen opgroeien? Dat betekent ook zorgen dat de zorg niet overbelast raakt. Het heeft allemaal met elkaar te maken. Ik vind het mooi dat we hier als facilitair zorgverleners zoveel aan kunnen bijdragen.”

De zorg behoort tot een van de grootste vervuilers, stelt hij. “In het verleden gold patiëntveiligheid boven alles. We gebruiken iets liever maar één keer en gooien het dan weg, in plaats dat we het weer reinigen om te hergebruiken. De kwaliteit van zorg gaat echter verder dan alleen patiëntveiligheid, die gaat ook over duurzaamheid. Dus daarom maken we nu nieuwe afwegingen.”

Gezonde voeding

Het Martini Ziekenhuis heeft dan ook ingezet op gezonde voeding en gaat daarin verder dan menig ander ziekenhuis. “Je vindt hier geen  gefrituurde kroket, saucijzenbroodje, Snickers of wit brood meer. We kijken kritisch naar de voedingswaarde van een product. Als ziekenhuis moeten wij een voorbeeld geven voor gezondere leefstijl. We weten als geen ander wat daarbij nodig is. Wij zien veel patiënten met chronische ziekten die mede worden veroorzaakt door een ongezonde levensstijl. Tegelijk hebben wij specialisten in huis die het best zijn opgeleid om te weten wat de impact is van eten en drinken op je lichaam. Dat maakt ons enorm verantwoordelijk als ziekenhuis, vind ik.”

Jos Nijhof.

Het Martini Ziekenhuis is dan ook als voorloper aangesloten bij Goede Zorg Proef Je, het initiatief dat ziekenhuizen en zorginstellingen ondersteunt in de transitie naar een gezond en duurzaam voedingsaanbod. “We maken ook echt keuzes die soms ook financieel pijn doen. We kiezen bijvoorbeeld niet voor een AH to Go in ons ziekenhuis. En we verkopen geen snoep, suikerhoudende frisdranken of andere producten waar je als ziekenhuis aan kunt verdienen omdat er veel marges op zitten. We kiezen heel bewust voor wat we aanbieden, ook aan onze medewerkers. Die willen we graag gezond houden.”

Ondersteunende dienst

Nijhof is trots op wat er allemaal is gelukt in het Martini Ziekenhuis. “Facilitair wordt in veel organisaties gezien als de ondersteunende dienst. Ik zeg: we zijn onderdeel van het primaire proces. In onze strategie staat dan ook niet voor niets dat wij als Martini Ziekenhuis medische, verpleegkundige en facilitaire zorg leveren. Dat geldt bijvoorbeeld ook voor mijn collega’s van ICT en de digitale zorg die zij leveren. Men is half niet bewust van hoe belangrijk het bijvoorbeeld is om als patiënt een persoonlijke online omgeving te hebben die logisch in elkaar zit. Of denk aan de rol van de schoonmakers. Hun toegevoegde waarde is niet alleen ervoor zorgen dat de kamer van de patiënt fris en schoon blijft, maar voor veel patiënten is het belangrijk dat een schoonmaker op dat moment gewoon er even is, om een praatje te kunnen maken. Dat is ook gewoon een zorgverlening.”

Lees het hele artikel op Dutch Health Hub.