Wereldklas-certificaat voor pabo Hogeschool Leiden
Als enige Pabo in Nederland biedt de Hogeschool Leiden studenten de mogelijkheid het traject Wereldklas te volgen, als vast onderdeel van de reguliere lerarenopleiding voor het basisonderwijs. De hogeschool kreeg recent groen licht van Nuffic om de studenten van de Wereldklas een certificaat uit te reiken bij diplomering. Wat levert dat op? Coördinator van de opleiding Astrid van Schoonacker vertelt.
Eind september volgend jaar kregen de eerste achttien Pabo-studenten het certificaat Wereldleerkracht, waarop staat vermeld welke competenties ze op het terrein van wereldburgerschap tijdens hun opleiding hebben meegekregen. Daarmee zijn ze de eerste studenten in Nederland. De Pabo kreeg daarvoor visitatie van Nuffic, die speciaal voor de Wereldklas een kwaliteitsstandaard ontwikkelde.
De samenleving in de klas
Het begon allemaal omdat ze in Leiden steeds vaker vragen kregen vanuit de scholen over hoe ze moeten omgaan met ingewikkelde zaken in de klas, vertelt Van Schoonacker. “Op de aanslag op Charlie Hebdo bijvoorbeeld, reageerden sommige kinderen nogal heftig. Sommige moslimleerlingen stemden in met de aanslag. Leerkrachten wisten niet precies hoe ze daarmee moesten omgaan.”
“Een ander voorbeeld is de discussie over Zwarte Piet en hoe je daar ook met ouders mee omgaat. Alles wat in de samenleving speelt, komt geregeld je klaslokaal binnen. En omdat scholen in het primair en voortgezet onderwijs verplicht zijn om aandacht te besteden aan actief burgerschap, ontstond bij ons het idee om een klas voor Wereldburgerschap op te zetten.”
Interculturele competenties
Drie jaar geleden startte de Hogeschool Leiden met deze Wereldklas, om studenten interculturele competenties te helpen verwerven en hen te leren hoe ze deze kunnen overdragen op leerlingen in het basisonderwijs. De Wereldklas bereidt hen onder meer ook voor op het lesgeven in divers samengestelde klassen.
“Steeds meer scholen hebben leerkrachten nodig die midden in de wereld staan”, vertelt coördinator van de Wereldklas Astrid van Schoonacker van de Hogeschool Leiden. “Leraren die met passie en talent hun leerlingen kunnen inleiden in onze samenleving.”
Vier pijlers
In de Wereldklas staan vier pijlers centraal: identiteit, perspectief, opinie en verantwoordelijkheid. De studenten leren bewust te zijn van hun eigen identiteit en achtergrond, deze in perspectief te plaatsen naar anderen toe, hoe ze kritisch nadenken en hoe ze de verantwoordelijkheid voor de wereld om je heen over kunnen brengen op de leerlingen.
Van Schoonacker: “Waar het aanbod de eerste twee jaar nog heel erg docentgestuurd is, moeten de studenten in het derde jaar zelf met een plan komen hoe ze denken de competenties te ontwikkelen.”
Inmiddels raakt de Wereldklas steeds beter bekend. Voor het komende studiejaar zijn er al 54 aanmeldingen. “We begonnen in het eerste jaar met 28 studenten. Die groei danken we onder meer aan dat we veel beter dan voorheen in staat zijn om uit te leggen waar het traject over gaat. Voor de Wereldklas komen studenten uit Brabant en Friesland naar Leiden.”
Astrid van Schoonacker, coördinator van de Wereldklas van de Hogeschool Leiden. Foto: Pieter Verbeek.
De ontmoeting
De Wereldklas-docenten in spe bezoeken tijdens hun opleiding onder meer moskeeën en tempels, en lopen verplicht minimaal één stage op een multiculturele school. “De ontmoeting met de ander is heel belangrijk”, legt Van Schoonacker uit. “De culturele diversiteit onder onze pabostudenten is minimaal. De studenten komen vaak van middelbare scholen met vooral autochtone Nederlandse leerlingen. De vijf grote wereldreligies komen dan ook aan de orde. In groepjes gaan de studenten deze bestuderen. Ze vieren bijvoorbeeld het iftar, zonder te vasten. Leerkrachten op school zien immers op school ook leerlingen in groep 8 die mee vasten, of hun ouders die dat doen.”
En dat heeft effect. Als voorbeeld noemt Van Schoonacker een gesprek dat ze onlangs had met een groepje tweedejaars studenten van de Wereldklas. “Vroeger liepen ze met een grote boog om een groepje Marokkanen heen. Inmiddels zijn ze op pad geweest naar een buurthuis in Den Haag waar ze een koffieochtend hebben meegemaakt met Marokkaanse moeders. Daardoor hebben ze daarover nieuwe inzichten gekregen. Het is heel belangrijk dat je weet waar iemand vandaan komt. Je ziet dat de studenten grote sprongen maken in de Wereldklas.”
Handvatten voor wereldburgerschap
Wat levert de Wereldklas op? “We willen basisscholen handvatten geven”, zegt Van Schoonacker. “Burgerschapsvorming is verplicht, maar scholen vinden het moeilijk daar invulling aan te geven. De mindset moet dan ook vooral van de leraren komen. Wij willen Wereldleerkrachten voldoende basis geven om ermee aan de slag te gaan op de scholen waar ze gaan werken.”
“Wij achten ze in staat om als Wereldleerkracht aardig, waardig en vaardig te kunnen optreden als er dilemma’s zijn op school of conflicten tussen ouders. Daarvoor hebben ze de tools in huis. Zo hebben ze geleerd kritisch te denken, cultureel sensitief te zijn en hebben ze een sterk empathisch vermogen ”
“Er gebeuren best veel nare dingen met polarisering en islamisering, zo blijkt uit het onderzoek van het SCP. Helaas zien we dat veel scholen de problemen hiermee proberen te vermijden. Een van onze derdejaars stagiaires kwam op een school met veel nationaliteiten in de klas. Dat zorgde voor een negatief klimaat. De student ontdekte toen in de kring met de kinderen welke talen zij spreken. Samen zijn ze toen talenpaspoorten gaan maken.”
“Aan het eind van de stage was het pedagogisch klimaat flink verbeterd doordat kinderen meer van elkaar leerden. Dat verbindt. Het is juist heel mooi dat er zoveel verschillende talen zijn. Dat is een betere benadering dan het als probleem te zien.”
Dit artikel is eerder gepubliceerd op Nuffic Actueel.
