‘In 2020 mag er geen papiertje de regio meer uit’

In 2030 moet de regio Stedendriehoek, gelegen rond Apeldoorn, Deventer en Zutphen helemaal energie- en afvalvrij zijn. Om dat te bereiken hebben de steden samen Rijk, kennisinstellingen en bedrijfsleven de City Deal Clean Tech afgesloten. Wethouder Johan Kruithof van Apeldoorn is de initiatiefnemer van deze City Deal.

Bij de startbijeenkomst van Agenda stad in 2015 in Eindhoven, waar het Rijk de plannen uiteenzette voor de City Deals, stak hij zijn hand op met de vraag welke steden er met Apeldoorn mee willen doen.

Concrete doelen

In de City Deal Clean Tech hebben de betrokken partijen concrete doelen neergezet voor de komende vijf jaar. Een van de grote projecten is de Poort van Deventer. Akzo Nobel wil haar laboratorium herontwikkelen tot een Deventer Open Innovation Centre (DOIC). Startups en andere initiatiefnemers uit de chemische sector en de procestechnologie kunnen hier beschikken over een internationale innovatieplek. Verder werkt de Cleantech regio onder meer aan een Woonwensenconfugirator, een laagdrempelige internettool die bepaalt of je huis maatregelen nodig heeft voor energiebesparing, en het CleantechLab. Hier werken deskundigen uit bedrijfsleven, onderwijs, onderzoek en overheid samen aan complexe opgaven op het snijvlak van ruimtelijke ordening en energietransitie.

Waarom stak u uw hand op in Eindhoven tijdens de startconferentie van Agenda Stad?
Kruithof: “Het mooie aan het concept van Agenda Stad en de City Deals is dat het veel steden eager heeft gemaakt. Het is een kans om jezelf als stad meer in the picture te krijgen. Als grootste stad van de regio wilden we daarom iets bijzonders doen waarbij we het Rijk goed kunnen gebruiken. De Cleantech regio was als triple helix samenwerkingsverband al drie jaar bezig. Onze ambities zijn stevig en vragen om een gezamenlijke inspanning van overheden en bedrijven. Dat krijg je niet voor elkaar door praatgroepjes te organiseren. Het is mijn overtuiging dat iedereen er van doordrongen moet zijn dat we in enkele decennia toe moeten gaan naar een schonere wereld. Dat was onze insteek daar. Je zag veel andere steden enthousiast raken over ons idee. De weken na de conferentie leverde het allerlei contacten op. Dat was bijzonder.”

Waarom is de Stedendriehoek eigenlijk voorloper op het gebied van schone technologie?
“In onze regio hebben we een bovengemiddeld aanbod aan kleinschalige en technologische maakindustrieën. En meer dan elders staat innovatie hoog in het vaandel. De schone technologie voorop. Daar hebben we het etiket Cleantech opgeplakt en daar maak je ook de ondernemers enthousiast mee. Dit verhaal wilde ik kwijt bij Agenda Stad.”

Als jullie in de regio al bezig waren, waarom dan de keuze om het verder te brengen in een City Deal?
“Eigenlijk omdat het zo op tafel werd gelegd. Mede door BZK is dit concept ontstaan. Directeur Bert van Delden heeft een aantal manieren stevig uitgedragen waardoor wij ons aangesproken voelden. We komen met Cleantech nog steeds drempels tegen die we niet op regionaal niveau kunnen oplossen. Samen met de ministeries I&M, OCW en BZK zoeken we naar oplossingen. De vraagstukken waar wij aan werken hebben vooral met regelruimte te maken. En daarvoor moet je in Den Haag zijn. We wisten dat we geen geld nodig hadden, maar wel dat we ruimte moeste creëren om zaken aan te pakken. Dat was het belangrijkste aspect dat ook nog eens goed bij Agenda Stad paste. We hebben ruimte nodig om in het kader van schone energie en omgeving dingen te proberen”

Kunt u daar een voorbeeld van geven?
“We hebben binnenkort bijvoorbeeld een nieuwe concessie uitstaan voor schoon openbaar vervoer bij ons in de stad. Die gaat officieel via de provincie. We willen echter zo snel mogelijk elektrisch vervoer invoeren, maar je krijgt geen enkele vervoerder geïnteresseerd als er niet voldoende middelen zijn om duurdere offertes te kunnen aanvaarden, en concessies van 10 tot 15 jaar te kunnen uitschrijven. Je moet de vervoerders immers de tijd geven om innovaties terug te verdienen. De huidige regelgeving bepaalt concessies van 8 jaar. Ik wil daarvoor dus meer ruimte creëren. En dat is niet onbespreekbaar. Het ministerie en provincie zijn bereid om met elkaar hierover in gesprek te gaan. Ik heb vertrouwen dat we hieruit zullen komen. Een ander voorbeeld is een project om de remenergie van treinen op te slaan en te gebruiken voor stadsvervoer. Daarvoor moet een Energy House worden aangelegd tussen de remmende treinen en het stadsvervoer, voorzien van laders en batterijen en verbonden met een SMART Grid. Voor de bouw moeten we echter officieel Europees aanbesteden. Hoe regel ik dit nou zonder die stap te maken?”

Wethouder Johan Kruithof te Apeldoorn.(Foto: Rob Voss – www.robvoss.nl)

Waar staan jullie over 5 jaar als de City Deal afloopt?
“De Cleantech regio moet dan 20.000 ton CO2 hebben verminderd, oftewel 20 procent van wat we nu uitstoten. Een ander doel is om alles regionaal te verwerken en te recyclen. We willen 33 procent reductie van ons afval. In 2020 mag geen papiertje de regio meer uit. We hebben in onze regio veel papierindustrie en een hele goede inzamelstructuur om dat doel te halen. Binnen drie jaar moeten er vierduizend extra banen zijn gecreëerd in de schone technologie. Verder moet er structureel kennis en expertise worden gedeeld tussen Apeldoorn en Deventer en de andere gemeenten die meedoen.”

 Wat voor kennis en expertise?
“Al die maakindustrieën in de regio willen wij aan elkaar koppelen. Er zijn allerlei innovaties gaande in onze regio. Epe heeft bijvoorbeeld Tempress, een bedrijf dat apparatuur voor de productie van zonnepanelen maakt en een van de grootste ter wereld is. SolidPack in Loenen is bezig karton te maken van gras of van lompen en oude kleding. In Eerbeek en Brummen hebben we verder wereldspelers zitten in de papierindustrie. Als het gaat om schone technologie en energietransitie zitten wij in het oog van de storm. Die verbinding legt deze City Deal heel sterk. We kunnen dat laten zien als voorloper. De rest van de Nederlandse regio’s kan daar zijn voordeel mee doen.”

 De Cleantech Regio wil leeromgevingen mogelijk maken waarbij sprake is van onderwijsvernieuwing en experimenten. Wat houdt dit in?
“Om high-tech ontwikkelingen voor elkaar te krijgen in de regio heb je nieuwe aanwas nodig van slimme jonge mensen, die hier na hun studie ook blijven wonen. We hebben bijvoorbeeld de Belastingdienst hier in de regio, maar geen ICT-opleiding. Terwijl de Belastingdienst juist mensen nodig heeft die kunnen werken met slimme data. We zijn de 11e stad van Nederland maar we hebben heel weinig hoger onderwijs. Kijk eens naar Zwolle of Arnhem, die steden zijn booming omdat er zoveel studenten zijn. Dat trekt weer hoogwaardige industrie aan en nieuwe dienstverlening. Ik daarom blij dat OCW heeft mee getekend en ga daar graag met hen verder in gesprek hoe we dat hier kunnen verbeteren.”

Dit interview is oorspronkelijk verschenen op de website van Agenda Stad.